Gmina Niebylec

Wieś położona 3 km na północ od Niebylca. Rozciąga się nad potokiem Gwoźnica, w terenie pagórkowatym. Jak wynika z przekazów źródłowych, istniała już w XV w., chociaż wtedy jej nazwa brzmiała nieco inaczej: Barycz, Baricze oraz Baricz. Nazwa wsi pojawia się w dokumencie fundacyjnym parafii dla sąsiedniej Połomi, wystawionym w 1447 r. Występuje także w XVI-wiecznych regestrach podatkowych (1508, 1536, 1581 r.). Nazwa „Baryczka” pojawiła się znacznie później.
Początkowo wchodziła w skład rozległych dóbr ziemskich należących do rodu Strzyżowskich. Pod koniec XV w. była własnością Mikołaja Strzyżowskiego. W 1494 r. jego dobra – m.in. Baryczka – zajęte zostały przez braci Jana i Gabriela z Czudca. W latach 1785–1787 Baryczka była wsią dość dużą – miała 67 domów (osiadłości) oraz 461 mieszkańców. Kolejnymi właścicielami Baryczki byli Sierakowscy, którzy wznieśli tu swoją siedzibę, później Kazimierz Zaklika, a w 1886 r. Seweryn Żywicki. Według danych z ksiąg tabularnych, od 1896 r. właścicielką dóbr Baryczki była Fryderyka hr. Jabłońska.
Na dalszym rozwoju gospodarczym Baryczki zaważyły wojny i najazdy, które dotknęły te okolice w XVII w. i I połowie XVIII w. Bardzo uciążliwe były zwłaszcza liczne przemarsze wojsk koronnych w latach 1642–1650, najazd księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego w 1657 r. oraz pobyt w tych stronach w czerwcu 1661 r. chorągwi hetmana koronnego dowodzonej przez Teterę. Kolejna fala zniszczeń miała miejsce w latach 1696–1697 oraz w czasie wojny północnej i siedmioletniej, kiedy to na tych terenach grasowały liczne oddziały wojskowe. W latach 1785–1787 Baryczka była wsią dość dużą. Liczyła 67 domów (osiadłości) oraz 461 mieszkańców. Przeciętne uposażenie osiadłości w ziemię wynosiło 9,7 morgi. Położone na terenie Baryczki grunty dworskie i chłopskie liczyły wówczas: 1002 morgi 1102 sążnie roli, 37 mórg 565 sążni ogrodów, 55 mórg 275 sążni łąk, 55 mórg 1571 sążni pastwisk oraz 369 mórg 1133 sążni lasu (razem – 1547 mórg 1446 sążni). Grunty dworskie stanowiły: 431 mórg 873 sążnie roli, 9 mórg 821 sążni ogrodów, 29 mórg 1053 sążnie łąk, 29 mórg 897 sążni pastwisk oraz 396 mórg 1133 sążni lasu (łącznie – 896 mórg 1577 sążni). Grunty chłopskie w tym czasie stanowiły: 571 mórg 229 sążni roli, 27 mórg 1344 sążnie ogrodów, 25 mórg 822 sążnie łąk oraz 26 mórg 674 sążnie pastwisk (łącznie – 650 mórg 1469 sążnie).
Kolejni właściciele Baryczki – Sierakowscy – wznieśli tu swoją siedzibę. Późnobarokowy dwór wybudowany został na bardzo eksponowanym miejscu – na prawym, wysokim brzegu potoku Gwoźnica, ok. 300 m na wschód od drogi Czudec – Niebylec; dwór ten istnieje do chwili obecnej. Jest to budowla parterowa, murowana z kamienia (piwnice) i cegły, otynkowana. Dwór posiada wysoki, czterospadowy dach, mansardowy, konstrukcji drewnianej, kryty pierwotnie gontem. Elewacją frontową zwrócony był na wschód, gdzie znajdowały się wówczas budynki gospodarcze.
Taki układ zespołu dworskiego potwierdza mapa katastralna Baryczki z 1851 r. Zabudowania gospodarcze ustawione były w czworobok z dojazdem od zachodu. Równolegle do dworu usytuowany był murowany budynek dużych rozmiarów z ryzalitami w elewacji wschodniej i zachodniej. W skład zespołu dworskiego wchodziły dwa budynki murowane i trzy drewniane. Na terenie folwarku była też drewniana przybudówka na rzucie sześcianu – prawdopodobnie
kierat. Na wschód od dworu założony był duży warzywniak i sad. Pomiędzy dworem a potokiem rozciągał się park.
W kierunku północnym, w niedużej odległości od dworu usytuowana była cegielnia dworska, składająca się z budynku murowanego i dwóch drewnianych. Dworski browar (Brauhaus), w skład którego wchodził budynek murowany i dwa drewniane, położony był nieco dalej od dworu. W pobliżu dworu funkcjonowała również karczma. Pozostałe dwie karczmy w Baryczce usytuowane były przy drodze do Lubeni. Wszystkie te karczmy były w tym czasie drewniane.
Pod koniec XIX w. Baryczka była wsią dobrze rozwiniętą pod względem gospodarczym. Były tu dwa folwarki, młyn i tartak. W tym czasie funkcjonowały tu także cztery karczmy. W 1904 r. Rada Gminy Baryczka zakupiła od niej budynek dworu i przeznaczyła go na szkołę. Od początków swego istnienia Baryczka należała do parafii rzymskokatolickiej w Połomi. Dopiero w 1983 r. – po wybudowaniu murowanego Kościoła pw. Nawiedzenia NMP – utworzona została samodzielna parafia wydzielona z parafii Połomia. Kościół ów wybudowany został na miejscu kaplicy dworskiej z II połowy XIX w., wzniesionej na wschód od drogi Rzeszów – Niebylec, za potokiem, w pobliżu dworu. Wybudowano ją z cegły w stylu neogotyckim, na planie prostokąta, była otynkowana, a dach miała kryty blachą. Fasada kaplicy ozdobiona była ostrołukowymi płycinami, szczyt był flankowy z dwoma pinklami, z płycinami przykrytymi wysokimi daszkami namiotowymi. Kaplica miała także wieżyczkę na sygnaturkę. Jej ostatnimi
właścicielami byli Jabłońscy, potem użytkowana była przez okoliczną ludność. Na przestrzeni wieków liczba ludności Baryczki systematycznie wzrastała. W 1536 r. żyło tu 23 kmieci; w 1581 r. – 43 osoby; 1785 r. – 461; 1870 r. – 720; 1879 r. – 807; 1880 r. – 847; 1930 r. – 1100; 1938 r. – 1131. W ostatnich latach liczba ludności utrzymuje się na podobnym poziomie: 1983 r. – 1083; 1984 r. – 1084; 1985 r. – 1096; 1986 r. – 1085; 1987 r. – 968; 1988 r. – 1071; 1989 r. – 1069; 1990 r. – 1071; 1991 r. – 1073; 1992 r. – 1053; 1994 r. – 1050; 1995 r. – 1052; 1996 r. – 1055; 1997 r. – 1065; 1998 r.– 1062; 1999 r. – 1045; 2000 r. – 1050; 2001 r. – 1063.
Dzisiaj wieś Baryczka obejmuje powierzchnię 927 ha i liczy 1019 mieszkańców, funkcjonuje tutaj szkoła podstawowa, ochotnicza straż pożarna, koło gospodyń wiejskich i ma siedzibę parafia rzymskokatolicka pw. Najświętszej Marii Panny.